Wat is gewoon?

Ik zat laatst bij een bijeenkomst van mensen met ADHD waar ik bij was ter ondersteuning van een naaste.

“Wat is het verschil tussen mensen met ADHD en ‘gewone’ mensen?” Ai, die vraag raakt bij mij iets: ‘gewone’ mensen. Het antwoord overigens (even heel kort door de bocht, want daar gaat het hier niet over) dat het filter bij ADHD-ers iets minder goed werkt: prikkels komen harder binnen, ze reageren impulsiever enz. Dat herken ik allemaal wel. Heb ik dan ook ADHD? Ben ik nu dan niet meer gewoon, maar iemand met een afwijking?

Ik word hier heel recalcitrant van! Vind ik overigens een heel mooi woord, ooit geleerd van mijn man toen we net verkering kregen… hij gebruikte veel moeilijke woorden die ik niet kende… maar dat terzijde. Is ook een afwijking, dat je niet kunt blijven focussen op waar je mee bezig bent.

Oké, terug naar het onderwerp. Wat is normaal? Heeft niet iedereen ergens een afwijking? Wanneer is iets een afwijking? Ik zoek het op… ‘Afwijken van de norm’, ‘Wat niet normaal of gebruikelijk is’, ‘Niet volledig bij het verstand zijn’… (!), ‘Verschil met hoe het meestal is’.

Ik heb heel veel moeite met de benadering van mensen met ADHD en gewone mensen. Ik zag daar allemaal mooie en unieke mensen zitten, met hun eigen idealen en hun eigen talenten. Talenten die niet gezien worden omdat de nadruk ligt op wat afwijkt en daar moet je ‘iets’ mee. Idealen die niet serieus genomen worden omdat ze afwijken van wat ‘normaal’ is.

Ik begrijp dat je wilt leren omgaan met dingen als bijvoorbeeld iets beter leren plannen en organiseren en beter leren luisteren en weten wanneer je kunt inbreken in een gesprek en wanneer niet. Maar hey, jouw hersens werken anders en dat is juist uniek en daardoor ben jij een ‘andersdenker’, ben je misschien wel creatiever dan gemiddeld. Hoe mooi zou het zijn als jij jouw talenten benut en een ander zorgt voor de structuur omdat hij door zijn analytische brein hier goed in is en daardoor misschien ‘out-of-the-box’-denken lastig vindt en jou daarvoor weer nodig heeft.

Van sommige dingen is het inderdaad handig dat je het enigszins leert, maar als je het gevoel hebt dat je heel erg afwijkt van wat er van jou gevraagd wordt in je werk, doe je dan wel het juiste werk? Dat is niet alleen de vraag voor ADHD-ers, maar in het algemeen voor mensen die het gevoel hebben zich steeds anders te moeten voordoen dan ze werkelijk zijn of op hun tenen moeten lopen. Waar liggen jouw talenten en hoe kun jij die zo goed mogelijk benutten. Maar ook waar liggen je non-talenten, want dat moeten we ook accepteren, we kunnen niet overal goed in zijn. We zijn allemaal uniek en het zou mooi zijn als we door het benutten van elkaars talenten elkaar versterken.

Want nog zoiets ‘Wat is normaal, wat is de norm?’. Wie bepaalt dat? Nu is de norm in onze maatschappij, om succesvol te zijn, dat we goed moeten kunnen plannen, effectief en efficiënt! Daarnaast moeten we extravert zijn, want deze mensen zijn betrokken en bevlogen. Dit laatste is niet mijn overtuiging, maar las ik laatst ergens. Over aannames gesproken, als je introvert bent ben je niet bevlogen. Misschien uit je het niet met zoveel bombarie (mag ik zeggen, want ik ben over het algemeen extravert en soms introvert), maar voel je je wel heel bevlogen.

Wat is bevlogen? “Medewerkers die bevlogen zijn, hebben hart voor hun werk, ze krijgen energie van hun werk, zetten zichzelf in om te verbeteren en te ontwikkelen, dragen graag bij in hun werk en staan klaar voor collega’s”. (Bron: 21 apr. 2017 Wat is bevlogenheid? – Effectory) Volgens mij lukt dat ook prima als je introvert bent.

Poeh, best een uitdaging om bij het onderwerp te blijven. Ik vroeg ‘Wat is de norm?’. Stel dat de norm voor succes creativiteit is en niet plannen en organiseren. Dan is de ADHD-er ineens normaal en wijkt de medewerker die goed kan plannen, maar totaal niet creatief kan denken ineens af en heeft een probleem. Hij moet hier iets aan doen, want hij wijkt af, hij moet zijn creativiteit ontwikkelen! Of de norm is introvert, want deze mensen denken zo goed na voor ze iets zeggen, dus het is geen onzin wat ze verkondigen. Dan wijkt de extravert af, hij moet leren dat hij zijn mond houdt en eerst goed nadenkt voordat hij iets zegt. Ik weet dat dat laatste mijn uitdaging is, ik let er zo goed mogelijk op, maar ik vind het niet fijn als ik hierin beperkt zou worden. Net zo min vindt de introvert het fijn als hij altijd maar hoort: laat jezelf eens wat meer zien en horen! Je moet echt assertiever worden. Sla maar met de vuist op tafel! Praat maar luider! Zet jezelf in de spotlight!

Maar wat als je niet zo bent? Ben je dan niet goed genoeg? Dat voelt wel vaak zo voor mensen die niet voldoen aan de norm. Daarmee wil ik niet zeggen dat je je niet kunt ontwikkelen op bepaalde vlakken, maar wel graag op de manier die bij jou past.

Kunnen we het niet eenvoudiger maken? Als we elkaar, maar jij ook jezelf, nou juist eens waarderen om onze uniekheid en elkaar gelijkwaardig benaderen, dan zou het al een stuk makkelijker worden voor iedereen. We zijn allemaal mensen met onze eigen talenten, ideeën en waarheden en we kunnen enorm veel leren van elkaar en elkaar (onder)steunen en versterken op vlakken die we lastiger vinden omdat de werking van onze hersens verschillen.

Ik pleit voor synergie! Nog zo’n mooi woord!

“Het woord komt van het Griekse synergia, wat samenwerking betreft. Men noemt synergie het proces waarbij het samenvoegen of de interactie van twee afzonderlijke delen of organisaties, meer oplevert dan dat ze ieder voor zich afzonderlijk zouden opleveren. Het komt er op neer dat je samen eigenlijk meer bereikt dan dat je afzonderlijk zou kunnen. Het is de som der elementen en de samenwerking kan betrekking hebben op bedrijfsonderdelen, die als team leren samenwerken en elkaar zo leren aanvullen, waardoor een groter resultaat behaald kan worden”. (bron: http://www.betekenis-definitie.nl/Synergie)

Het kan zijn dat dit blog wat chaotisch op je overkomt. Dat komt misschien doordat mijn brein anders werkt dan jouw brein. Ik hoop dat je het kunt waarderen en er misschien wel om kunt lachen.